Odpowiedzialne korzystanie z gazu w warunkach domowych. Czego należy unikać?

Warto pamiętać choćby o tym, że korzystanie z butli z gazem płynnym w budynku, do którego jest doprowadzona instalacja gazu ziemnego, jest niedozwolone. Nawet jednak tam, gdzie nie ma przeszkód do korzystania z gazu z butli, trzeba zachowywać podstawowe zasady bezpieczeństwa, pamiętając choćby o tym, że własnoręcznie przeróbki urządzeń gazowych są nie tylko nielegalne, ale przede wszystkim niebezpieczne.

Przyjrzyjmy się bliżej zaletom używania gazu w butlach, niebezpieczeństwom, jakie się łączą z nieprawidłową obsługą oraz sprawdźmy, co należy zrobić w razie pojawienia się nieszczelności.

Gaz z butli lub zbiornika – wygoda i komfort mimo braku sieci gazowej

Ciężko wyobrazić sobie funkcjonowanie gospodarstwa domowego pozbawionego dostępu do gazu. Choć istnieją inne sposoby ogrzewania czy przygotowywania posiłków, to gaz okazuje się bezkonkurencyjny zarówno pod względem kosztów użytkowania do celów kulinarnych, jak i wygodą, jeżeli brać pod uwagę ogrzewanie budynku. Gaz wykorzystywany do gotowania jest łatwy w użyciu, bezpieczny, a przede wszystkim znacznie tańszy w eksploatacji niż modne płyty elektryczne czy indukcyjne. Równie dobrze wypada tu ogrzewanie gazowe, które gwarantuje utrzymywanie wewnątrz domu założonej temperatury przy minimalnej aktywności ze strony użytkownika, ograniczającej się do w praktyce do pamiętania o konieczności czyszczenia przez serwisantów palnika i ewentualnie przeprowadzania okresowych przeglądów czy wzywaniu dwa razy do roku kominiarza, który zadba o drożność i dobry stan komina.

Warto pamiętać, że z dobrodziejstw gazu mogą korzystać nie tylko osoby, które mają dostęp do sieci rozprowadzającej gaz ziemny, ale również ci, którzy skorzystają z oferty firmy zajmującej się dystrybucją gazu LPG na potrzeby grzewcze i do gotowania. W pierwszym przypadku instalacja składa się ze zbiornika naziemnego ustawionego poza budynkiem lub podziemnego, który jest wkopany na odpowiedniej głębokości. W drugim, poza używaniem gazu ze zbiornika, jeśli zdecydowano się na ogrzewanie gazowe, można także wybrać zakup gazu w butlach. Mogą one być podłączone bezpośrednio do przystosowanej do zasilania gazem płynnym kuchni gazowej, a także wykorzystywane w inny sposób.

Do najczęstszych sposobów wykorzystywania butli gazowych w domach poza gotowaniem należy zasilanie grilla gazowego oraz obsługa urządzeń grzewczych. Najczęściej w tych celach stosuje się butle 10/11 albo 5-kilkogramowe. W grillach ogrodowych gaz może być używany do obsługi palników podobnych do tych, stosowanych w klasycznej kuchni gazowej, jednak podstawową funkcją jest podgrzewanie płyty kamiennej, stalowej lub teflonowej wykorzystywanej tak jak ruszt tradycyjnego grilla węglowego. Jeśli chodzi o ogrzewanie, to butle są często używane jako zasilanie nagrzewnic tarasowych i ogrodowych, np. popularnych parasoli grzewczych. Można je montować w typowych piecykach. Mniejsze butle są wykorzystywane jako lampy tarasowe czy ogrodowe. Niezwykle często z butli gazowych korzysta się także w domkach rekreacyjnych czy na działkach.

Używając gazu z butli, nie wolno zapominać o bezpieczeństwie. Gaz w połączeniu z powietrzem tworzy łatwopalną mieszankę, a przy większym stężeniu może doprowadzić do groźnego w skutkach wybuchu. Trzeba też zadawać sobie sprawę z tego, że wyciek gazu to potencjalne ryzyko poparzenia, ponieważ przy gwałtownej zmianie ciśnienia gaz bardzo szybko odparowuje, błyskawicznie wychładzając powierzchnię, na której się znalazł. W sytuacji, gdy gaz płynny dostanie się na skórę, może doprowadzić do poważnego poparzenia.

Zasady bezpieczeństwa przy korzystaniu z butli gazowych

Bezpieczna eksploatacja gazu w warunkach domowych wymaga dbania o szczelność wszystkich podłączeń, a także o dobry stan urządzeń, do których jest doprowadzany gaz. Najważniejsze będzie korzystanie z usług fachowców posiadających odpowiednie kwalifikacje, którzy zadbają o prawidłowe podłączenie sprzętu oraz jego uruchomienie – w przypadku kotła gazowego często muszą to być albo pracownicy serwisu, albo firmy, która posiada autoryzację wytwórcy konkretnego urządzenia. W przypadku kuchenek gazowych instalacją będzie się zwykle mogła zająć każda osoba posiadająca tzw. uprawnienia gazowe.

W przypadku podłączania i wymiany butli wszystkie czynności są zwykle wykonywane samodzielnie. Wymieniając butlę, trzeba zadbać o szczelne połączenie reduktora z jej króćcem, dobrze dokręcając nakrętkę mocującą. Wykonane połączenie warto skontrolować tuż po odkręceniu zaworu, np. mieszaniną wody z łatwo pieniącym się środkiem albo użyć profesjonalnego detektora gazu. W pomieszczeniu, gdzie będzie eksploatowana butla warto pamiętać o montażu czujnika gazu, który będzie sygnalizował pojawienie się wszelkich nieszczelności. Nie zapominajmy również o tym, że bezpiecznie można jednocześnie eksploatować jedynie dwie butle gazowe.

Ponieważ gaz jest wrażliwy na temperaturę, z uwagi na zmiany ciśnienia i zwiększanie jego objętości, w pomieszczeniach, w których są używane butle gazowe, nie należy przekraczać 35°C. Niezbędne jest również zagwarantowanie odpowiedniej wymiany powietrza i skutecznej wentylacji. W pobliżu butli gazowej nie powinno się używać otwartego ognia, należy też unikać korzystania z urządzeń iskrzących. Ważne jest takie ustawianie butli, by znajdowała się w pozycji pionowej. Istotne jest chronienie zaworu i przewodów, za pomocą których jest podłączona butla przed uszkodzeniami mechanicznymi. W przypadku, gdy gaz nie będzie używany przez dłuższy czas, dobrym pomysłem jest nie tylko zakręcenie zaworu butli, ale również odłączenie reduktora.

Gaz płynny jest wprawdzie bezwonny, jednak dodaje się do niego specjalne środki nawaniające, które z reguły są związkami siarki o bardzo intensywnym zapachu. Dzięki takiemu dodatkowi już stężenie 1/5 dolnej granicy wybuchowości, czyli stężenia, które może doprowadzić do zapłonu lub eksplozji można stosunkowo łatwo wyczuć w powietrzu. Warto pamiętać, że w razie podejrzeń, iż mamy do czynienia z nieszczelną butlą trzeba bezzwłocznie ugasić płomień, wyłączyć znajdujące się w pobliżu urządzenia elektryczne, zakręcić zawór butli oraz otworzyć szeroko okno wietrząc pomieszczenie. Jeśli są podstawy, by przypuszczać, że gaz ulatnia się przez zawór butli lub jego uszczelnienie należy w miarę możliwości wynieść butlę z budynku w bezpieczne i oddalone miejsce, a następnie z odpowiedniej odległości wezwać straż pożarną. Nie należy zapominać, że w zależności od ilości wydostającego się gazu wybuch może spowodować nawet dzwoniący telefon komórkowy.

Ze względów bezpieczeństwa należy pamiętać, że butle powinniśmy kupować tylko od sprawdzonych dostawców i napełniać wyłącznie w rozlewni gazu. Wszystkie „domowe sposoby” na napełnienie mniejszej butli z większej czy próby uzupełniania gazu w butli na stacji paliw na własną rękę mogą się skończyć poparzeniami albo groźnym wybuchem.

Jak wyeliminować ryzyko przy używaniu zbiorników na gaz grzewczy?

Choć wykorzystywanie gazu ze zbiornika zewnętrznego lub podziemnego jest jednym z najbezpieczniejszych sposobów ogrzewania budynków, to zdarzają się wypadki związane z ich nieprawidłową eksploatacją. Do najważniejszych zasad należy prawidłowe obchodzenie się z samym zbiornikiem, a także dbanie o wszystkie systemy zamontowane w kotłowni. Jeżeli chodzi o ostrożność podczas użytkowania zbiornika, to najistotniejsze będzie unikanie używania otwartego ognia w jego pobliżu. Chodzi tu zarówno o palenie papierosów, grillowanie czy rozpalanie ogniska niedaleko od zbiornika, jak i unikanie wykorzystywania w pobliżu takich urządzeń jak spawarka czy palnik. Ważne będzie nieskładowanie niedaleko materiałów łatwopalnych – drewna, makulatury czy skoszonej trawy. Niedozwolone są przeróbki instalacji gazowej ani ingerencje w sam zbiornik. Należy też bezwzględnie pamiętać o konieczności wykonywania przeglądów.

Duże znaczenie mają zabezpieczenia zainstalowane w kotłowni. Liczy się sprawne działanie wentylacji i możliwość wyprowadzania na zewnątrz ewentualnych oparów wyciekającego gazu. Nie powinno się samowolnie zasłaniać szczeliny wentylacyjnej w drzwiach prowadzących na zewnątrz ani demontować progu w drzwiach łączących kotłownię z resztą domów. W podłodze kotłowni z urządzeniem spalającym gaz płynny nie można wykonywać żadnych otworów czy odpływów. Nie wolno również zapominać o zwracaniu uwagi na prawidłowe działanie czujnika wykrywającego podwyższone stężenie gazu.